W ostatnich latach byliśmy przyzwyczajeni do szybkiego tempa wzrostu PKB, a co za tym idzie również wynagrodzeń. I chociaż od 3 lat eksperci przewidywali nadchodzący kryzys gospodarczy, to ten pojawił się znacznie szybciej i z innego powodu niż przypuszczano. Według Banku Światowego w 2019 roku prawie 4 na 5 gospodarek wzrosło. Natomiast według prognoz tej samej instytucji w 2020 roku prawie wszystkie gospodarki na świecie skurczą się. Jakie są prognozy ekspertów i w jakich nastrojach pracodawcy wkroczą w 2021 rok? Jak kryzys gospodarczy wpłynie na wynagrodzenia w nadchodzącym roku?
Przeczytaj także:
Jakie wynagrodzenia w 2017 roku?
Na wstępie warto zaznaczyć, że dynamicznie zmieniająca się sytuacja epidemiologiczna sprawia, że przewidywania dotyczące wskaźników gospodarczych w okresie objętym prognozą są obarczone niezwykle wysokim stopniem niepewności. Niemniej jednak wielu analityków podjęło próbę przewidywania prognoz wskaźników gospodarczych na 2021 rok.
PKB
Eksperci w trakcie 2020 roku korygowali swoje prognozy. I tak projekcje jesienne są mniej korzystne dla gospodarek europejskich, niż wiosenne – z początku koronakryzysu. Bez wątpienia większość gospodarek europejskich skurczy się w 2020 roku, a dynamika
PKB w 2021 będzie niższa niż w latach poprzednich.
Według prognozy gospodarczej Komisji Europejskiej z jesieni 2020 roku gospodarka strefy euro skurczy się o 7,8% w 2020 roku, a następnie wzrośnie o 4,2% w 2021 roku i o 3% w 2022 roku. W 2020 roku największy spadek spośród krajów Europy odnotuje Hiszpania (-12,4%) i Wielka Brytania (-10,3%). W 2021 roku przewiduje się, że dynamika wzrostu PKB we wszystkich krajach będzie już dodatnia. W Polsce wskaźnik ten ma być niższy niż dynamika PKB w całej Unii Europejskiej.
Wykres 1. Prognozowana dynamika PKB w poszczególnych krajach Europy w 2021 roku
W Polsce wskaźnik ten ma być niższy niż dynamika PKB w całej Unii Europejskiej.
Kliknij, aby przejść do galerii (6)
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zakłada mniej optymistyczny scenariusz dla Polski od prognoz Komisji Europejskiej. Według raportu OECD Economic Outlook z grudnia 2020 roku PKB Polski spadnie o 3,5% w 2020 roku, zaś w 2021 roku PKB wzrośnie o 2,9%.
Wzrost gospodarczy na 2022 r. prognozuje na poziomie 3,8%.
Bezrobocie i zatrudnienie
Według prognoz Komisji Europejskiej w większości krajów Unii Europejskiej stopa bezrobocia liczona według BAEL wzrośnie z 7,7% w 2020 do 8,6% w 2021 roku. Najwyższe bezrobocie wystąpi w Hiszpanii, tam według projekcji wyniesie 17,9%. Wysokie bezrobocie wystąpi również w Grecji – stopa bezrobocia wyniesie tam 17,5%. Oznacza to, że w tych krajach prawie co 5 osoba zostanie bez pracy.
Według Komisji Europejskiej w 2021 roku stopa bezrobocia w Polsce wyniesie 5,3% wobec 4% w 2020 roku. Według prognoz zawartych w Raporcie o inflacji NBP w pierwszych dwóch kwartałach 2021 roku wskaźnik ten wyniesie 5,6%, a pod koniec roku zacznie spadać do poziomu 5%.
Według analityków NBP liczba pracujących spadnie o 3,8% w pierwszym kwartale 2021 roku Prognozy przewidują również polepszanie się sytuacji na rynku pracy – w czwartym kwartale liczba pracujących spadnie jedynie o 0,2%, a od początku 2022 roku przewiduje się ponowny wzrost liczby zatrudnionych.
Wynagrodzenia
Chociaż w znacznej większości państw Unii wynagrodzenia w ujęciu nominalnym w 2021 roku wzrosną, to widać wyraźny spadek dynamiki w porównaniu do lat poprzednich. Prognozowany nominalny wzrost wynagrodzeń w Unii Europejskiej ma wynieść 1,7%. Z kolei w całej strefie euro wynagrodzenia wzrosną o 1,2%. W Polsce przewiduje się wzrost wynoszący 4,3%.
Wykres 2. Prognozowany wzrost wynagrodzeń w ujęciu nominalnym w krajach Europy 2021
Prognozowany nominalny wzrost wynagrodzeń w Unii Europejskiej ma wynieść 1,7%.
Kliknij, aby przejść do galerii (6)
Kryzys gospodarczy sprawił, że w większości państw inflacja wzrosła, co oznacza, że dynamika wzrostu wynagrodzenia w ujęciu realnym będzie niższa. W niektórych krajach dynamika wynagrodzenia w ujęciu realnym będzie ujemna, ponieważ inflacja będzie wyższa od nominalnego wzrostu wynagrodzeń.
Wykres 3. Prognozowany wzrost wynagrodzeń w ujęciu realnym w krajach Europy 2021
W niektórych krajach dynamika wynagrodzenia w ujęciu realnym będzie ujemna.
Kliknij, aby przejść do galerii (6)
Prognozy dla Polski
Według Raportu o inflacji NBP podwyżki wynagrodzeń rok do roku w 2021 roku wyniosą od 3,4% w pierwszym kwartale do 5,9% w ostatnim. Dla porównania dynamika płac w 2019 roku wyniosła 7,7% r/r. Widać więc wyraźne spowolnienie. Pracodawcy przede wszystkim ograniczają wypłatę wszelkiego rodzaju nieobligatoryjnych premii i dodatków. Warto również wspomnieć, że w 2021 roku płaca minimalna w Polsce wzrośnie o 200 PLN – podwyżki powinny więc najbardziej odczuć osoby zarabiające najmniej.
W tegorocznym raporcie o inflacji czytamy również: „W drugiej połowie 2021 roku możliwe jest stopniowe odwrócenie negatywnych tendencji na rynku pracy. Wraz z częściowym przywracaniem trybu pracy sprzed pandemii, nastąpi sukcesywny wzrost dynamiki płac w gospodarce. Będzie on skutkiem odbudowy intensywności pracy, przywracania dodatków pozapłacowych lub zaniechanych dotychczas, a planowanych wcześniej
podwyżek wynagrodzeń. Na kształtowanie się płac wpływać będzie również planowany wzrost płacy minimalnej o 7,7% od stycznia 2021 roku. Przy podwyższonej stopie bezrobocia, dynamika wynagrodzeń w horyzoncie projekcji nie osiągnie jednak poziomu z lat 2018- 2019”.
Przewidywania pracodawców
Wyniki czerwcowego badania Sedlak & Sedlak dotyczącego nastroju pracodawców w obliczu pandemii COVID-19 pokazały, że patrzyli oni optymistycznie na 2021 rok. 45% firm przewidywało poprawę swojej sytuacji finansowej. Jedynie 11% pracodawców przewidywało jej pogorszenie. Lepsza sytuacja finansowa firm na pewno przełoży się na stopniowy wzrost dynamiki wynagrodzeń w kolejnych latach.
Tabela 1. Przewidywania pracodawców odnośnie zmian w sytuacji finansowej ich firmy
45% firm przewidywało poprawę swojej sytuacji finansowej.
Kliknij, aby przejść do galerii (6)
We wspomnianym badaniu zapytano również o najważniejsze wyzwania stojące przed badanymi na przyszłość. Aż 65% organizacji odpowiedziało, że najważniejszym będzie utrzymanie obecnego zatrudnienia. 42% za priorytet stawia zwiększenie zaangażowania pracowników.
Wykres 5. Wyzwania stojące przed badanymi przedsiębiorstwami w najbliższym czasie
65% organizacji odpowiedziało, że najważniejszym będzie utrzymanie obecnego zatrudnienia.
Kliknij, aby przejść do galerii (6)
Karolina Jurczak
Sedlak & Sedlak
Ile zarabiają inni na Twoim stanowisku? Weź udział w Ogólnopolskim Badaniu Wynagrodzeń i porównaj swoje zarobki do rynkowych stawek! .