Szara strefa

Przeczytaj także: Szara strefa w Polsce - miliardowe straty dla budżetu

Ukrywana przed organami podatkowymi, celnymi i innymi instytucjami kontrolnymi działalność gospodarcza.

Szara strefa, zgodnie z definicją zawartą w Systemie Rachunków Narodowych, obejmuje:

• legalną, ale potajemną produkcję,
• produkcję nielegalną,
• nieformalną produkcję gospodarstw domowych na własny użytek.

Głównym powodem występowania szarej strefy w gospodarce są wysokie podatki, które sprawiają, że dla pracodawcy korzystniejsze jest „nieoficjalne” zatrudnienie pracowników – na to z kolei pozwala wysoka podaż pracy, przekładająca się na wysoki poziom bezrobocia. Również niskie realne dochody obywateli mają wpływ na ich gotowość do podejmowanie pracy w szarej strefie – robotnicy nie uzyskują wówczas świadczeń socjalnych, ale dostają więcej pieniędzy „na rękę”, co może być dla nich w danym momencie istotniejsze.

Do skutków szarej strefy należą:

• zmniejszenie dochodów budżetu państwa i obniżenie poziomu pomocy socjalnej, co z kolei przekłada się na podniesienie podatków, przez co tworzy się „błędne koło”;
• zanikanie uczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, gdyż opodatkowane przedsiębiorstwa nie wytrzymują konkurencji z nieopodatkowanymi – czasami same decydują się funkcjonować w szarej strefie;
• szara strefa przeważnie koncentruje ludzi o niskich kwalifikacjach, nielegalnych emigrantów, osoby z doświadczeniem więziennym, a takie środowisko sprzyja inicjatywom kryminalnym i powstaniu klimatu do społecznego buntu.