Ile zarabia nauczyciel w Polsce? A ile w innych krajach?

Przeczytaj także: Ile zarabia nauczyciel?

Dane ogólne

Minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli jest ustalane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Wysokość zarobków zależy od stopnia zawodowego. Wyróżnia się 4 stopnie zawodowe nauczycieli:

• nauczyciel stażysta,
• nauczyciel kontraktowy,
• nauczyciel mianowany,
• nauczyciel dyplomowany.

Jak wynika z danych opublikowanych przez MEN w roku szkolnym 2018/2019 pracowało 701 840 nauczycieli. Najwięcej z nich, bo aż 384 309 osób posiadało stopień nauczyciela dyplomowanego. Najmniej liczną grupę stanowili nauczyciele stażyści, około 51 972 osób. Minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli przedstawia się następująco:

Wynagrodzenie całkowite nauczyciela składa się z pensji zasadniczej oraz z dodatków i nagród wyróżnionych w Karcie nauczyciela:

• dodatek za wysługę lat, wypłacany miesięcznie po czwartym roku pracy w wysokości od 1 do 20% wynagrodzenia zasadniczego,
• dodatek motywacyjny,
• dodatek funkcyjny, przysługuje nauczycielom na stanowiskach kierowniczych i dyrektorskich,
• dodatek za warunki pracy,
• wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i zastępstwa,
• nagrody jubileuszowe:
  • za 20 lat pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego,
  • za 25 lat pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego,
  • za 30 lat pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego,
  • za 35 lat pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego,
  • za 40 lat pracy – 250% wynagrodzenia miesięcznego.
• dodatkowe wynagrodzenia roczne: trzynasta pensja, dodatek „na start”,
• nagrody za szczególne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.

Ministerstwo Edukacji Narodowej podaję, że od 1 września średnie miesięczne wynagrodzenie nauczyciela w zależności od stopnia wynosi:

• nauczyciel stażysta: 3 338 PLN brutto,
• nauczyciel kontraktowy: 3 705 PLN brutto,
• nauczyciel mianowany: 4 806 PLN brutto,
• nauczyciel dyplomowany: 6 141 PLN brutto.

Są to znacznie wyższe kwoty w porównaniu do zarobków przed podwyżką, ponieważ w ciągu ostatnich 12 miesięcy, wynagrodzenia nauczycieli wzrosły aż o 15%. Co więcej, MEN skraca ścieżkę awansu zawodowego nauczyciela, czyli przejście na wyższy stopień będzie szybsze i łatwiejsze niż do tej pory. Ministerstwo chwali się również dodatkiem „na start”, czyli jednorazowym świadczenie, w wysokości 1 000 PLN dla nauczyciela stażysty, odbywającego staż na stopień nauczyciela kontraktowego. Inne zmiany to dodatek za wychowawstwo na poziomie minimum 300 PLN miesięcznie.

Ile zarabiają nauczyciele w innych krajach?

Z raportu Education at Glance 2019 opublikowanego przez Organizacje Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że polscy nauczyciele są na 6 miejscu od końca pod względem wysokości zarobków w Europie. Po 15 latach pracy pedagog w Polsce zarabia około 26 428 USD rocznie. Średnie zarobki nauczyciela z takim stażem w Unii Europejskiej to 44 857 USD. Oznacza to, że polski nauczyciel zarabia zaledwie 59% średniego wynagrodzenia w UE. Najwięcej, bo aż 108 624 USD zarabiają nauczyciele w Luksemburgu. Na drugim miejscu są Niemcy, gdzie średnie zarobki wynoszą 74 486 USD. Najgorzej opłacani nauczyciele w Europie pochodzą z Litwy i Węgier. Ich zarobki to odpowiednio 21 084 USD i 21 090 USD rocznie.

Europejscy nauczyciele z najdłuższym stażem zarabiają najwięcej. Maksymalne zarobki Luksemburskiego nauczyciela wynikające z otrzymywanych dodatków i długiego stażu pracy wynoszą około 131 440 USD rocznie, czyli aż o 21% więcej niż dydaktycy z 15-letnim stażem pracy. Tymczasem w Polsce, poprzez stosunkowo krótki okres awansów, nauczyciele szybko osiągają najwyższy stopień zawodowy i co za tym idzie ostateczny poziom zarobków. Maksymalne zarobki dydaktyków to 27 549 USD. Jest to wzrost tylko o 4% w porównaniu do 15-letniego stażu pracy. Efektem tej niewielkiej różnicy jest 3 miejsce od końca w UE. Gorzej opłacani są tylko nauczyciele na Litwie i Słowacji.

Jaka będzie przyszłość wynagrodzeń polskich nauczycieli?

Od 1 stycznia 2020 roku, minimalna płaca w Polsce będzie wynosić 2 600 PLN brutto. Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem MEN pensja zasadnicza nauczyciela stażysty i kontraktowego z tytułem magistra lub licencjata (inżyniera) niezależnie od posiadanego wykształcenia pedagogicznego będzie niższa niż przyszłoroczna minimalna krajowa. Wynika to z faktu, iż pedagodzy są objęci inną ustawą.

Minister Dariusz Piontkowski twierdzi, iż podwyższenie wynagrodzenia minimalnego wpłynie także i na to minimalne wynagrodzenie, które gwarantuje rozporządzenie ministra. Wyżej wymienieni nauczyciele będą mieć pensje zrównaną do minimalnej krajowej.

Istnieją dwie drogi, dzięki którym pensja będzie równa lub wyższa minimalnej. Pierwsza to podwyżka dla pedagogów będących pod progiem minimalnej krajowej, druga to zagwarantowanie dodatku wyrównawczego. Niestety, skutkiem podwyższenia minimalnej płacy krajowej może być spadek motywacji nauczycieli z wyższym stopniem zawodowym. Wynika to z tego, iż dydaktyk z niższym stopniem awansu zawodowego będzie zarabiać tyle samo co jego kolega z wyższym stopniem.

Dariusz Piontkowski, szef resortu edukacji narodowej planuje w 2020 roku 6% podwyżki dla nauczycieli. Nie określił jednak, w której części roku nauczyciele zostaną objęci zmianami wynagrodzeń. ZNP nie jest jednak zadowolony z ostatnich podwyżek i zapewnień ministra, dlatego od października zaczyna strajk włoski, gdzie nauczyciele będą bardzo skrupulatnie sprawdzać czy powierzone im zadania są zgodne z prawem i nie wykraczają poza ich obowiązki służbowe.

Dominik Czesak
Sedlak & Sedlak