Pułapki samozatrudnienia

Przeczytaj także: Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?

Osoby, które decydują się na założenie własnej firmy bez zatrudniania pracowników nazywani są samozatrudnionymi. Takie osoby mogą liczyć na liczne przywileje z uwagi na rozmiary swojej działalności, np. ulga w ZUS, jednorazowa amortyzacja itp. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszyscy samozatrudnieni mogą korzystać z tych dobrodziejstw. Dotyczy to w szczególności przedsiębiorców, którzy zamierzają współpracować z byłym lub obecnym pracodawcą. Minusem zatrudnienia jest także to, że samemu trzeba płacić podatki i składki na ubezpieczenie społeczne.

Samozatrudniony to przedsiębiorca

Samozatrudniony to przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą. Trzeba jednak pamiętać, że nie będzie nim taki przedsiębiorca, którego działalność gospodarczą spełnia łącznie trzy warunki, o których mowa za chwilę. Za działalność gospodarczą (samozatrudnienie) nie uznaje się bowiem czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultaty tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności
• wykonujące te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością

Jeżeli zatem mamy do czynienia z przedsiębiorcą, który współpracuje z byłym pracodawcą ale jego współpraca przypomina bardziej pracę w rozumieniu kodeksu pracy aniżeli prowadzenie biznesu na własny rachunek, w świetle przepisów o podatku dochodowym nie prowadzi on działalności gospodarczej. Tak będzie, jeśli łącznie znajdą zastosowanie trzy powyższe okoliczności.

Składki na ubezpieczenie społeczne trzeba opłacać samemu

Osoby decydujące się na samozatrudnienie bardzo często zapominają, że muszą oni samodzielnie zapłacić składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Ponadto nie mogą oni skorzystać z ZUS preferencyjnego przeznaczonego dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą jeżeli świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy w takim samym zakresie jaki przyjęty był w umowie o pracę.

Obowiązek opłacania podatku spoczywa na samozatrudnionym

Samozatrudnienie wiąże się również z koniecznością wyboru formy opodatkowania oraz odprowadzania do urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy. Jednak nie wszystkie formy opodatkowania są dostępne dla osób samozatrudnionych. Z możliwości opodatkowania podatkiem liniowym samozatrudnieni będą mogli skorzystać dopiero od roku następującego po roku podatkowym, w którym pracowali na rzecz byłego pracodawcy w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, o ile współpraca z byłym pracodawcą miała miejsce. Z kolei opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie jest możliwe gdy przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, podmiot wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności gospodarczej podatnika i nadal chce współpracować z byłym pracodawcą. Ponadto osoby samozatrudnione nie odliczają od przychodów kosztów ryczałtowych wynikających z ustawy o PIT, lecz faktycznie poniesione wydatki. W sytuacji, gdy podatnik nie ponosi żadnych kosztów działalności może to być mniej korzystne niż koszty ryczałtowe przy umowie o pracę.