Automatyczny wzrost płac w Polsce?

Przeczytaj także: Zarobki księgowych 2012

Doświadczenia europejskie

Automatyczna indeksacja, czyli wzrost płac sztywno powiązany z inflacją funkcjonuje w Belgii, Luksemburgu, na Cyprze i Malcie. Są to niewielkie kraje, w których mnogość interesów różnych grup zawodowych nie jest tak zróżnicowana, jak w gospodarkach o dużych rynkach pracy i silnej pozycji związków zawodowych. Najważniejsze informacje na temat automatycznej indeksacji płac w tych czterech krajach europejskich przedstawiono w tabeli poniżej.

Belgia
Belgijski system automatycznego dostosowywania poziomów zarobków należy do najbardziej sztywnych w Europie. Jego restrykcje sprowadzają się do bardzo dużego zaangażowania rządu w procesach negocjacji płacowych i scentralizowanego poziomu ustalania tempa zmian wynagrodzeń. Co roku, w pierwszym kwartale rząd informuje o inflacji bazowej z wyłączeniem cen tytoniu, alkoholu i paliwa oraz prognozy na najbliższe 12 miesięcy. Ten ogólny wskaźnik dla całej gospodarki na dalszych etapach procesu ulega nieznacznym dostosowaniom z uwzględnieniem sytuacji w branżach i przedsiębiorstwach. Korekty nie odgrywają jednak istotnego znaczenia, najważniejszy pozostaje ogólny wskaźnik inflacji. Rząd sprawuje kontrolę nad przebiegiem procesu podwyżek płac przez przedsiębiorców.

Wysokość wynagrodzeń jest aktualizowana rokrocznie nie tylko dla pracowników przedsiębiorstw. Indeksacja obejmuje również zatrudnionych w administracji publicznej i beneficjentów świadczeń socjalnych. Automatyczna indeksacja dotyczy także poziomu płacy minimalnej. Belgijski system stosowany jest zatem niezwykle szeroko: zarówno pod względem podmiotowym (odsetek osób objętych indeksacją), jak i przedmiotowym (wszystkie rodzaje świadczeń).

Cypr

Sposób automatycznych zmian wynagrodzeń w tym wyspiarskim kraju charakteryzuje się większą elastycznością, niż opisany wyżej belgijski system. Wieloletnia tradycja ustalania poziomów płac – od 1944 roku – pomogła przyjąć wspólną walutę euro w 2008 roku.

Negocjacje płacowe odbywają się z pominięciem poziomu ogólnokrajowego pomiędzy pracodawcami, a dużymi związkami zawodowymi. Organizacje pracownicze odgrywają na Cyprze dużą rolę, choć nie zrzeszają wszystkich zatrudnionych. Teoretycznie wzrost płac dotyczy zatem wyłącznie członków związków zawodowych. W praktyce natomiast zmiany poziomów wynagrodzeń są porównywalne także wśród pracowników spoza organizacji pracowniczych. Indeksacja odbywa się co pół roku. Pod uwagę bierze się klasyczny wskaźnik CPI z ostatnich sześciu miesięcy.