Sprawa w sądzie pracy: pełnomocnictwo procesowe

Przeczytaj także: Spory ze stosunku pracy: nie każdy zastąpi pracownika

Pełnomocnik z wyboru…

Przede wszystkim można liczyć na siły fachowe. Zgodnie z art. 87 § 1 K.p.c., reprezentantem procesowym może być adwokat lub radca prawny. Trzeba jednak pamiętać, że ustanowienie pełnomocnika z wyboru wiąże się z kosztami.

…lub z urzędu

Pracownik, którego sytuacja materialna nie pozwala na skorzystanie z usług kancelarii radcowskiej lub adwokackiej, ma możliwość wystąpienia o pełnomocnika z urzędu. W tym celu musi złożyć do sądu wniosek o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego. We wniosku, oprócz szczegółowych danych o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, należy zawrzeć oświadczenie wskazujące, że wnioskujący nie może ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania swojego i rodziny (por. art. 117 K.p.c.).

O przyznaniu pełnomocnika z urzędu decyduje sąd, który podejmując decyzję bierze pod uwagę zarówno sytuację materialną pracownika, jak i faktyczną potrzebę ustanowienia pełnomocnictwa. A zatem sąd przyjrzy się również, na ile skomplikowany jest charakter sprawy oraz jak radzi sobie pracownik samodzielnie.

Ktoś z rodziny…

Pełnomocnikiem procesowym pracownika może być również ktoś z grona jego najbliższych (por. art. 87 § 1 K.p.c.). Wśród osób uprawnionych do występowania przed sądem ustawodawca wymienia rodziców, małżonka, rodzeństwo oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia i zstępnych (dzieci, wnuki). Katalog ten ma charakter zamknięty- nie istnieje więc możliwość, aby zamiast zainteresowanego w sądzie pojawił się np. jego teść.

…lub ktoś z pracy

Pracownika może reprezentować także współuczestnik sporu. Jeżeli np. przeciwko pracodawcy wystąpiło trzech pracowników, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby któryś z nich występował w charakterze pełnomocnika innego.
Ponadto w sprawach z zakresu prawa pracy istnieje również możliwość, aby pracownika zastępował jego obecny lub były współpracownik, który nie uczestniczy w sporze z szefem.

W roli pełnomocnika procesowego w sprawie ze stosunku pracy może występować także przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej (por. art. 465 § 1 K.p.c.), o ile oczywiście działa ona na terenie firmy. Co ważne, taka opcja przysługuje niezależnie od tego, czy pracownik jest członkiem związków zawodowych (por. wyrok SN z 22 sierpnia 2004 r., I PK 214/02, OSNP 2004, Nr 16, poz. 282).

Co istotne, przedstawiciel z ramienia zakładowej organizacji związkowej musi przedstawić sądowi nie tylko pełnomocnictwo procesowe udzielone przez pracownika, ale również upoważnienie związku zawodowego. Trzeba jednak zaznaczyć, że związek zawodowy ma prawo w każdej chwili wycofać takie upoważnienie (por. uchwała SN z 25 sierpnia 1994 r., I PZP 34/94, OSNP 1994, Nr 12, poz. 188).

Dopuszczalne jest także, aby w imieniu pracownika przed sądem stanął inspektor pracy.

Jak udzielić pełnomocnictwa?

Przepisy nie przewidują żadnego szczególnego sposobu umocowania zastępcy procesowego (por. art. 89-90 K.p.c.). Wystarczające jest więc pisemne oświadczenie mocodawcy, w którym wyraźnie będzie wskazana osoba pełnomocnika oraz podstawa do jego występowania przed sądem (np. określenie, że jest on małżonkiem zainteresowanego). Ważne jest jednak, aby sąd otrzymał oryginał pełnomocnictwa. W przeciwnym razie konieczne będzie notarialne poświadczenie jego prawdziwości. O zgodności odpisu z oryginałem samodzielnie zaświadczyć może bowiem wyłącznie adwokat lub radca prawny.

Za pracownika, który z jakiś względów nie może się podpisać, pełnomocnictwo podpisuje osoba przez niego upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której on sam nie opatrzył dokumentu podpisem.

Nie istnieją również przeszkody, aby pracownik udzielił pełnomocnictwa już w toku sprawy poprzez ustne oświadczenie złożone do protokołu z posiedzenia sądu.