Zasady obliczania emerytury: kapitał początkowy podstawą

Przeczytaj także: Wysokość emerytury. Czy opłaca nam się dłużej pracować?

Kapitał początkowy ustalany jest na podstawie przepisów art. 173-179 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala kapitał początkowy osobom, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r., jeżeli pozostawały w zatrudnieniu i ubezpieczeniu przed 1999 r., czyli przed dniem wejścia w życie przepisów powołanej ustawy emerytalnej. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że kapitał początkowy jest to obliczenie hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony otrzymałby 1 stycznia 1999 r. W oparciu m.in. o kapitał początkowy będzie ustalana wysokość emerytury według nowych zasad.

Prawo do nowej emerytury będzie przysługiwało ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. Uzyskanie prawa do nowej emerytury jest uzależnione od osiągnięcia minimalnego wieku emerytalnego, wynoszącego dla kobiet 60 lat i 65 lat dla mężczyzn. Prawo do tej emerytury nie będzie zależało - tak jak w przypadku obecnie przyznawanych emerytur wg starych zasad - od długości przebytych okresów składkowych i nieskładkowych. Podstawą do wyliczenia emerytury będzie zwaloryzowana kwota kapitału początkowego i zwaloryzowana kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowana na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Suma tych kwot zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby, dla której ustalana będzie emerytura.

Od 1999 r. ZUS ewidencjonuje składki na ubezpieczenie emerytalne każdej osobie podlegającej ubezpieczeniom społecznym na indywidualnym koncie. Przed 1999 r. ZUS nie był zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont ubezpieczonych. Z tego względu osobom urodzonym po 1948 r. za okresy pracy (ubezpieczenia) przypadające przed 1999 r. zostanie odtworzona teoretyczna składka na ubezpieczenie społeczne poprzez obliczenie kapitału początkowego. Kwota kapitału jest również zapisywana na indywidualnym koncie ubezpieczonego.

Wysokość kapitału początkowego zależy od długości okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych przed 1 stycznia 1999 r., podstawy wymiaru, do ustalenia której przyjmowane są zarobki (dochód), które stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r., albo uposażenie żołnierza lub funkcjonariusza oraz współczynnika „p”, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przy obliczaniu kapitału początkowego ma zastosowanie kwota bazowa w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r., wynosząca 1.220,89 zł. Podstawa wymiaru kapitału początkowego może być ustalona od zarobków z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z okresu od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1998 r. Osoba posiadająca odpowiednio długi okres ubezpieczenia może wskazać do ustalenia podstawy wymiaru zarobki z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych, z okresu przed 1999 r.