Wynagrodzenia w spółkach Skarbu Państwa: zmiany, ale czy dobre?

Przeczytaj także: Ustawa kominowa. Nowe zasady wynagradzania w prawie 4 tysiącach spółek

Obecnie proponowane zasady wynagradzania zarządów i rad nadzorczych spółek ze 100% lub większościowym udziałem państwa, tylko w części poprawiają jednak mankamenty poprzedniej regulacji. Atutem nowego projektu będzie przede wszystkim zaniechanie fikcji niskiego, regulowanego wynagrodzenia zarządów firm państwowych i samorządowych, bazującej na powierzaniu im – obok funkcji podstawowych – dodatkowo dobrze płatnych stanowisk w spółkach im podległych lub też zatrudnianiu w oparciu o kontrakty menadżerskie. Dobrym, pobudzającym menadżerów do aktywności biznesowej jest również rozwiązanie polegające na obligatoryjnym podziale ich wynagrodzenia na część stałą i część zmienną, która stanowić ma od 50% aż do 100% płacy stałej. Niezwykle szczegółowo określono też w projektowanej ustawie sposób, w jaki dla poszczególnych kategorii spółek ustalana będzie kwota tych stałych wynagrodzeń.

Co zatem budzi wątpliwość? To, że wśród czynników uzależniających wypłatę części zmiennej gratyfikacji, jaką otrzymywać mają osoby pełniące funkcje zarządcze znalazły się takie determinanty jak stopień spełniania przez spółkę misji publicznej lub zadań publicznych.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy:

Jest to całkowicie nieekonomiczna i niemierzalna przesłanka określania wysokości wynagrodzenia, umożliwiająca skierowanie wysiłków zarządów firm na realizację celów, które nie zawsze zgodne są z dobrem samej spółki, a służą celom politycznym takim jak np. przejmowanie przez dobre firmy podmiotów upadających, współuczestniczenie w realizacji przedsięwzięć nie dających stosownego zwrotu kapitału nawet w długim okresie czasu lub też finansowanie pomysłów rozwojowych rządu zupełnie nie związanych z działalnością podstawową spółek kosztem zaniechania inwestycji dla tej działalności koniecznych.

Pół biedy gdy postępowania takie dotyczyć będą firm będących w 100% własnością państwa lub samorządów bo wówczas negatywne konsekwencje takich praktyk ujawnią się na poziomie budżetu państwa i obywatele odczują je dopiero pośrednio. Bardzo pejoratywnie – i to bezpośrednio – odczują natomiast działanie ustawy mniejszościowi udziałowcy spółek częściowo sprywatyzowanych. Kupowali bowiem akcje tych firm kierując się prezentowanymi przez nie świetlanymi prognozami. Dzisiaj natomiast wprowadzany przedmiotową ustawą mechanizm nie zawsze motywować będzie zarządy tych podmiotów do podejmowania decyzji optymalnych z punktu widzenia ich rozwoju spółek i wzrostu ich wartości.

Niebezpieczne jest również to że ustawa przewiduje wymóg składania oświadczeń o zobowiązaniu się do działań na rzecz wspomnianej regulacji także przez osoby desygnowane do rad nadzorczych firm z mniejszościowym udziałem państwa lub samorządu. W wielu przypadkach bowiem struktura właścicielska tych firm umożliwi wprowadzenie zasad ustawy nawet wówczas, gdy większościowy udział w ich akcjonariacie należy do podmiotów prywatnych.

Niekorzystne konsekwencje takiego postępowania, w postaci wycofywania się prywatnych inwestorów ze spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz samorządów, odczuje cały rynek kapitałowy.

By ograniczyć negatywne konsekwencje oddziaływania ustawy na rynek kapitałowy i decyzje inwestorów prywatnych, proponujemy by w zapisach ustawy (w art. 1 ust. 3) jednoznacznie doprecyzować, że dotyczy ona tylko podmiotów, w których Skarb Państwa, samorządy oraz komunalne i państwowe osoby prawne sprawują faktyczną kontrolę właścicielską. Doprecyzowanie takie znajdować się również powinno w tytule przedmiotowej ustawy.

Grażyna Majcher-Magdziak, minister skarbu i prywatyzacji w Gospodarczym Gabinecie Cieni , członek Rady Dialogu Społecznego